شماره مجوز: ۶۳۲۱۵ – ۱۵۵/۹۱
نام مجموعه: سریال تلویزیونی روز حسرت |
سال و کشور تولید کننده: ۱۳۸۷، ایران|
فرمت: Dvd – Vob|
کیفیت: عالی|
نوع تصویر: Full Screen|
رزولیشن تصویر: ۷۲۰*۵۷۶|
تعداد قسمتها:۲۵ قسمت|
میانگین هر قسمت:۳۰ دقیقه|
تعداد دیسک:۴ دی وی دی|
توضیحات: ضبط شده از شبکه یک سیما با تگ تبلیغاتی|
بازیگران:
فرامرز قریبیان – پوریا پور سرخ – افسانه بایگان – مهراوه شریفی نیا – رحیم نوروزی – لیندا کیانی – مرجان نوروزی – شهربانو موسوی و…
کارگردان:
سیروس مقدم
روز حسرت که پیش‌تر خواب‌زده نام داشت، عنوان مجموعه‌ای تلویزیونی به کارگردانی سیروس مقدم است که در ماه رمضان ۱۳۸۷ پخش می شد. این مجموعه بر پایهٔ فیلم‌نامه‌ای از علیرضا افخمی با همکاری علیرضا عبدالحسنی و با حضور بازیگرانی چون فرامرز قریبیان، افسانه بایگان، پوریا پورسرخ و مهراوه شریفی‌نیا تهیه شده است.
تا به‌حال آدم‌های متفاوتی وارد عرصه‌ی ساخت فیلم‌ها و سریال‌های ماورایی شده‌اند. عده‌ای باشناخت عمیق‌تر دراین عرصه حضور می‌یابند و عده‌ای دیگر هم بیشتر به‌خاطر این‌که سریال‌ساز هستند و تکنیک را خوب بلدند، سعی می‌کنند خود را به قصه و محتوا نزدیک کنند و با تلفیق این دو ویژگی به یک نتیجه مثبتی برسند.
کارگردان روز حسرت به دسته‌ی دوم سازندگان فیلم‌ها و سریال‌های معناگرا نزدیک تر است.سیروس مقدم بدون شک سریال‌ساز خوبی است؛ او می‌تواند لحظات دراماتیک قوی را ایجاد کند که تماشاگر جذب شود، پای تلویزیون بنشیند و سریال را دنبال کند.
اما از آن جا که سریال‌های ماه مبارک رمضان باید در ۲۵ – ۲۶ قسمت تمام شوند، درمواردی خود نویسندگان از لحاظ بعد دراماتیک مشکل پیدا کرده و احساس می‌کنند چون سریال باید سریع به پایان برسد از برخی اصول حرفه‌یی عدول کرده و نتیجه گیری را خیلی سریع اعلام می‌کنند.
ما نباید قانونی وضع کنیم که سریال‌های معناگرا تنها مختص به ماه رمضان باشند . ما در طول سال به تذکرات معنوی نیاز داریم و تلویزیون هم رسانه‌ی است که سیاست‌هایش برپایه‌ی همین اعتقادات و ارزش‌ها برنامه‌ریزی شده‌است. تلویزیون باید متناسب با فضای معنوی که در طول یک ماه در جامعه ما ایجاد می‌شود کارهایی را انجام دهد و اگر سیستم‌های فرهنگی کشور با این مقوله متناسب نباشد، معادلات به‌هم می‌ریزد؛یکی از مشکلات سریال « روز حسرت » چندپاره‌گی می باشد که این چند پاره‌گی باعث شده است که ما چندان به نتیجه‌ی مطلوبی نرسیم؛ ضمن این‌که بحث‌های اعتقادی و مذهبی به شکل‌هایی دراین سریال مطرح شد که چندان برای مردم باور‌پذیر نبود و شاید حتی بتوان گفت نگاهی سطحی به مسائل دینی درخصوص این سریال وجود دارد.
به عبارت دیگر، در بخش اول، قصه براساس روابط خصمانه و عاشقانه و خیانت یک زن و شوهر جوان پیش می‌رود که مخاطب جوان امروز خیلی به آن علاقه‌مند است. دراین بخش مباحثی چون عشق، ایثار و فداکاری و خیانت مطرح می‌شود. در بخش دوم، مباحث اعتقادی مطرح می‌شود که آن را بیشتر در زندگی رضا و همسرش می‌بینیم و نکته‌ی خیلی مهم و کلیدی، آن است که این‌بار یک زن است که حالت روحانی به خود گرفته و تقریبا رهبری معنوی این جمع را به عهده دارد. این شخصیت درعین حال دارای یکسری المان‌هایی است که چندان قابل باور نیست و صحبت‌های او بیشتر شبیه به سخنرانی و منبر است که به این راحتی نمی‌تواند به دل بنشیند؛ مخصوصا اگر بخواهیم دراماتیک آن را دنبال کنیم.
از آن جا که « روز حسرت » به شیوه‌یی بسیار سطحی به حضور بازیگران درعالم برزخ و بیان مشاهدات نرجس به شوهرش پرداخته شده‌است، بیننده به جای آن که در درون خودش به شکلی عمیق به این مسایل فکر کند و تحولی در او ایجاد شود، بیشتر لبخند می‌زند و این مساله را به شوخی می‌گیرد. این مساله به‌خاطر آن است که ایرانیان نگاهی عمیق‌تر و زیربنایی تر به دین دارند؛ بنابراین اگر سریالی خیلی سطحی به موضوع بهشت، برزخ و جهنم بپردازد، مردم نمی‌توانند باور کنند.
اگر سریالی به‌طورغیرمستقیم به مخاطبان بگوید که شیطان شما را گول می‌زند و اسیر وسوسه‌ی او نشوید تاثیر بیشتری خواهد داشت، تا این‌که فردی با چهره‌ی زشت که یک خنجر بالای سرش و شمشیری در دستش است را نشان دهیم و او بگوید من شیطان هستم و می‌خواهم شما را گول بزنم.
پرداختن مستقیم به مسائل ماورایی در فیلم‌ها و سریال‌ها تاثیر عمیقی بر مخاطب نمی‌گذارد؛ بلکه برای لحظه‌ای تماشاگر را سرگرم می‌کند و وقتی فیلم تمام شد، آن را به عنوان سرگرمی کنار می‌گذارد.
به‌همین دلیل است که سریالی مانند « روز حسرت » علیرغم آن که به لحاظ دراماتیک برای بیننده جذاب است و بیننده علاقه دارد که بداند چه سرنوشتی انتظار شخصیت‌های خوب و بد را می‌کشد، اما با سکانس پایانی، درونیات مخاطب هم تمام می‌شود! بنابراین « روز حسرت » نتوانسته است یک تاثیر عمیق و درونی بر مخاطب بگذارد؛ به‌همین دلیل این سریال وقتی قصد دارد فضاهای مذهبی و اعتقادی را مطرح کند بیشتر حالت طنز و کمیک می‌گیرد و خیلی برای مردم جدی نیست.
وی درعین حال گفت: به نظر می‌رسد سیاستگذاران تلویزیون این را هم متوجه شده‌اند که آثاری که به شکل مستقیم به مباحث دینی می‌پردازند، تاثیر معنوی عمیقی در درون تماشاگر ایرانی نمی‌گذارند؛ بنابراین سریال‌های امسال نسبت به سریال‌های سال گذشته، افراط در نشان دادن شیطان و شر کمرنگ‌تر و عمیق‌تر شده است.
سریالی مانند « مثل هیچ‌کس » هم همانند « روز حسرت » بحث خیر و شر را مطرح می‌کند، اما به شکل درونی، آرام‌آرام برمخاطب تاثیر می‌گذارد. این در حالی است که مردم « روز حسرت » را به‌عنوان یک سرگرمی لحظه‌ای تماشا کردند و از آن گذشتند؛ این اشکال عمده سریالی مانند « روز حسرت » است.
حال، سوال اینجاست که چه اتفاقی می‌افتد که سریالی مانند « روز حسرت » که کارشناس مذهبی دارد نمی‌تواند مفاهیم را آن‌طور که باید و شاید به مخاطب منتقل کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که درخصوص این‌که چگونه بتوانیم مباحث دینی را در بین مردم گسترش دهیم بحث‌های زیادی وجود دارد؛ در حال حاضر در این ارتباط دو نگاه وجود دارد؛ یک نگاه می‌گوید به‌طور مستقیم و آشکارا باید به جامعه اطلاع دهیم که مثلا گرفتار شیطان نشوید و شیطان همین شکلی است که ما میگوییم.نگاه گروه دوم معتقدند تعریف از دین باید به شکلی غیر مستقیم باشد بدینگونه که انسان پس از تماشای آن درون خود را به سوی سعادت و کمال سوق دهد .
در ساخت سریال، ما باید مفاهیم معنوی را به‌گونه‌ای به تصویر بکشیم که مخاطب آن مفاهیم را درک کند و خودش به تشخیص برسد. با مخاطب امروز که ارتباطی جهانی دارد، بسیاری از دیدگاه‌ها، اعتقادات، تفکرات و ادیان را می‌بیند و می‌شنود، نمی‌توان حکمی، دستوری و یا دیکتاتورمآبانه برخورد کرد. بلکه باید کاری کنیم که بیننده با درک عمیق و با مطالعه به دگرگونی درونی و رستگاری که مدنظر ماست برسد.
صحنه‌ی پایانی سریال « روز حسرت » بسیار عجیب بود؛ در این صحنه فرد خطاکار (حامد) در فضایی نشان داده می‌شود که آتشی وجود دارد و بخشی از صورت او سوزانده شده‌است. از طرفی، عده‌ای دیگر از شخصیت‌ها در فضایی سرسبز نشان داده شدند که به معنای رستگاری بود. بنابر این سریال « روز حسرت » به‌صورت آشکار و مستقیم به مخاطب می‌گوید، آن چه من گفته‌ام درست است. این شخصیت شیطان بود و آن شخصیت رستگار شد. این در حالی است که چنین رویکردی غلط است. ما باید فضای فیلم را به‌گونه‌ای پیش ببریم که تماشاگر در درونش به یک قضاوت درستی برسد، بتواند با خودش کلنجار برود و این پرسش را از خود مطرح کند که آیا رضا خطا کرده است و حال که رضا خطا کرده مراقبت کند که خود دچار اشتباهاتی از این دست نشود.
شخصیت‌پردازی « روز حسرت » این جرقه را در درون ما ایجاد می‌کرد که این فرد آدم درستی است یا خیر؛ این ویژگی اتفاقاً از نکات مثبت سریال « روزحسرت » بود؛ ما باید در خلال پیش بردن قصه این اجازه را به تماشاگر بدهیم که با هر شخصیتی ارتباط برقرار کند و در مورد رفتارهای او جدل و گفت‌وگو کند. در سریال « روز حسرت » کارگردان شخصیت‌پردازی و رفتارهای کاراکتر‌ها را به‌گونه‌ای طراحی کرده‌است که برای مخاطب سوال پیش بیاید؛ پس از آن که سوال پیش آمد و مخاطب به نتیجه رسید، طبیعتا این نکته برروی تفکرش تاثیر روانی می‌گذارد.
در « روز حسرت » به عمد زمینه‌ی طرح این پرسش در ذهن مخاطب ایجاد شده بود که آیا حاج رضا دینمدار واقعی است یا فریده؟ بنابراین به عمد شخصیت‌های بسیار پررنگ را در کنار شخصیت‌های بسیار کمرنگ به لحاظ دینمداری قرار داده بودند و دراین مسیر قصه‌ها و روایت‌هایی را به وجود آوردند تا تماشاگر به این پرسش برسد که چه کسی دینمدار واقعی بود. بنابراین رفتاری که حاج رضا با همسر دوستش دارد این پرسش را در ذهن ایجاد می‌کرد که این روش با فضای دینمداری که در ظاهر او می‌بینیم هماهنگ است یا خیر؟ آن جاست که تماشاگر قضاوت می‌کند و به «حاج رضا» حق نمی‌دهد. تماشاگر در چنین شرایطی است که به این نتیجه می‌رسدکه آدم‌هایی که مدعی دینمداری هستند هم می‌توانند اشتباهات جزئی داشته باشند.
شخصیت مسعود اغراق‌آمیز بود و به نظر نگارنده اصلاً بازی آقای پوریا پورسرخ دراین نقش مناسب نبود. او نقش شخصیتی بسیار زودجوش و عصبانی را بازی می‌کرد که همواره استرس داشت. در صورتی که در مواردی اصلاً نیازی به این استرس نبود؛ معلوم است که آقای پورسرخ فقط سعی کرده از خود یک تیپ ارائه دهد و برای تماشاگر تبدیل به یک پوستربزرگ شود.
اما یک پرسش دیگر مطرح می شود که در شرایطی که تمام شخصیت‌ها در پایان قصه به بهشت فرستاده می‌شوند، چگونه می‌توان چنین رفتارهای منفی را از افراد دینمدار « روزحسرت » انتظار داشت؟ به نظر نگارنده جدی‌ترین ضعف سریال « روز حسرت » سکانس آخر بود که بهشت و جهنم را نشان داد و آشکارا بیان می داشت که چه افرادی بهشتی و چه افرادی دوزخی هستند. این فضا کودکانه از آب درآمده و این ساختار کودکانه برای تماشاگر بزرگسال چندان جالب به نظر نمی‌رسد.
در هر حال امیدوارم که از دیدن سریال « روز حسرت » که در ۲۵ قسمت تهیه شده است لذت ببرید.
هم اکنون می توانید مجموعه کامل سریال روز حسرت را از فروشگاه اینترنتی وکسل (وابسته به فروشگاه اینترنتی طنین) با بسته بندی شکیل و کیفیت بسیار خوب تهیه فرمایید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.